Rimsko olovno ogledalo

Rimsko olovno ogledalo, lokalitet Konopljara, Čitluk, Kruševac, druga polovina II/III vek. Olovni okvir sa delimično očuvanim staklom na okviru. Izrađen je u tehnikom livenja u kalupu. Prečnik okvira iznosi 3 cm, prečnik okvira za staklo 1,6 cm, dužina očuvanog dela drške je 0,5 cm. Reč je o minijaturnom konveksnom ogledalu sa licem okvira dekorisanim u dve prstenaste zone, kratkim radijalima izdeljenim u pravougaona polja, sa očuvanim malim delom drške. Dekoracija je izvedena sa izrazitom plastičnošću, tako da okvir deluje masivnije. Sačuvani su delovi stakla na centralnom delu olovnog okvira.

Olovni okvir rimskog ogledala, Grad Stalać, druga polovina II/III vek.

Prečnik okvira ogledala iznosi 4–4,3 cm, dok je prečnik okvira za staklo 2,6 cm. Izrađen je u tehnici livenja u kalupu. Olovno ogledalo je nepravilnog kružnog oblika. Avers okvira dekorisan je u jednoj zoni sa četiri ravnomerno raspoređene plastične kružnice sa granulom u sredini, razdvojene mrežastim ornamentom. Stakleni deo nedostaje.

Olovna ikona sa reljefnom predstavom Podunavskog konjanika i Lunarne boginje, nepoznati lokalitet, II˗IV vek.

 Sačuvan je gornji deo ikone. Širina iznosi 8 cm, a očuvana visina 6 cm. Izrađena je u tehnici livenja.Reljef je dosta oštećen, pa se predstave ne razaznaju najbolje. Reč je o pravougaonoj pločici urađenoj kao imitacija edikule (malog svetilišta u kome se čuva ikona ili statueta božanstva). Uočavaju se dva korintska stuba (od stuba na desnoj strani očuvan je samo vrh kapitela), spojena lukom ukrašenim jajastom kimom. Desni gornji ugao ikone nije sačuvan, dok se u levom gornjem uglu nalazi uvijena zmija, iznad koje je zvezda. Pod lukom su očuvane reljefne predstave izvedene u dve zone. Gotovo je izvesno da je prvobitno postojala i treća zona, a moguće je i da je celokupna kompozicija sadržavala i četvrti red.U prvoj zoni predstavljen je Sol na kočijama sa zrakastom krunom na glavi. Božanstvo je, najverovatnije, u jednoj ruci držalo kuglu. Središnji deo druge zone zauzima predstava Lunarne boginje, sa čije leve i desne strane se nalazi po jedan konjanik koji je pozdravlja. Iza oba konjanika prikazana je ljudska figura u stojećem stavu. U pretpostavljenoj trećoj zoni verovatno se nalazila kompozicija žrtvovanja i ritualnog obeda, dok su moguću četvrtu zonu ukrašavali motivi vezani za kult (kantaros, zmija, riba, tronožni sto, lav, riba ili petao).

Mermerna ikona sa reljefnom predstavom Mitre, lokalitet Mogile, Nozrina, II˗III vek.

Visina 17,7 cm, širina 23,4 cm, debljina 3,5 cm. Ulomak reljefa sastavljen iz četiri fragmenta, na kome se raspoznaje donji deo predstave boga Mitre u tauroktoniji, pored koga su bakljonoše, Kautes i Kautopates. Ispred tela klonulog bika uočava se figura zmije uzdignute glave ka rani bika, dok se sa njegove desne strane nazire figura psa. U donjem delu nalazi se reljefni friz sa četiri međusobno odeljena prikaza, koji standardno ilustruju obred inicijacije u kult i scene vezane za mitološki ciklus Mitre i Sola, dok prvu scenu čini figura koja jaše neku životinju (konja ili bika).

Mermerna ikona sa reljefnom predstavom Sola/Apolona i natpisom na grčkom jeziku

Mermerna ikona sa reljefnom predstavom Sola/Apolona i natpisom na grčkom jeziku po kome je Herodot, sin Razdov, posvećuje neimenovanom božanstvu čime se razrešava zaveta, lokalitet Mogile, Nozrina, poslednje decenije II veka. Širina reljefa iznosi oko 20 cm, najveća očuvana visina 17 cm, a debljina ploče 3,5 cm. Očuvani deo reljefa prikazuje deo nogu i ogrtača božanstva koji vozi kočiju sa dva točka od kojih se desni, sa šest paoca, vidi na predstavi. Ispred kočiju propinje se predstave konja, iza koga se vide još dve konjske noge, što ukazuje na to da božanstvo koristi bigu (dvokolicu). Uočljiv je i vrh njuške drugogog konja. Ispod reljefne predstave uklesan je natpis sa imenom dedikanta Herodota i posvetom na grčkom jeziku. Tekst natpisa glasi: Hρόδοτο[ς] Pασδου (δεύτερον)│[ε]υÑχηÏν (sc. αÑνέθηκε(ν), αÑπέδωκε(ν)

Rimska terakota sa poprsjem muškog božanstva u visokom reljefu

Rimska terakota sa poprsjem muškog božanstva u visokom reljefu, nepoznati lokalitet, III vek. predmetu širine 4,5 cm i visine 4 cm, sa maksimalnom visinom reljefa 3,2 cm. U pitanju je primerak od nešto lošije prečišćene gline, tamnije pečen. Na aversu ove terakote izvedena je glava sa delom poprsja, tek blago naglašene kraće frizure sa mestimično očuvanim tragovima stilizacije lokni. Na reversu nalaza smešten je otvor prečnika oko 2 cm, koji je, pretpostavljamo, mogao služiti za kačenje reljefa na čvrstu podlogu. Shodno tome da je predstava vrlo oštećena, ovde nije moguća bliža atribucija ali nas kratka kosa navodi na pomisao da je reč o prikazu muškarca. Takođe, ostaje otvoreno pitanje da li je ovde moglo biti reči o nekom božanstvu, s obzirom na to da je ova ikona kao kultni objekat mogla lako biti prenošena ili činiti deo nekog kućnog oltara.

Bronzana figurina Rimljanina

Bronzana figurina Rimljanina („rimskog građanina“) odevenog u togu, Lazarev grad, Kruševac, III˗IV vek. Visina 10,5 cm. Pronađena prilikom arheoloških istraživanja Lazarevog grada 1965. godine, van antičkog konteksta. Predstavljen je mlađi Rimljanin odeven u togu u stojećem stavu. U ispruženoj desnoj ruci, kojioj nedostaje šaka, verovatno je držao kraj kese sa novcem ili neki svitak.

Rimska terakota Venere u visokom reljefu, nepoznati lokalitet, III vek.

Rimska terakota Venere u visokom reljefu, nepoznati lokalitet, III vek. manje keramičke glave izrađene u visokom reljefu, širine 4,5 cm i visine do 5 cm, sa najvećom visinom reljefa 2,5 cm. Reč je o fragmentu od dobro prečišćene gline sa tragovima sitnozrnog peska, crvenkastog pečenja. Žensko lice, blago nagnute ose u levo, obijenog nosa i brade. kosa razdeljena po sredini i začešljana u pramenovima ka temenu, sa naglaskom na kriškastoj strukturi i obično prikupljena u nisku punđu na potiljku, pripada tzv. melonen stilu. Ovde se radi o modi poznatoj sa helenističkih predstava neudatih devojaka, koju je tokom rimskog perioda popularisala princeza Plautila iz dinastije Severa, putem svojih portreta. Dodatno, na temenu se uviđa postojanje neke vrste žljeba ili trake koja ide oko glave, iznad koje je profilisani dodatak, asocirajući na visoko postavljenu dijademu koja odlikuje ikonografski tip Venus Felix nazvan po statui iz druge polovine II veka, danas u muzeju Pija Klementina u Vatikanu, kao i tzv. maloazijski tip Venere/Afrodite. Druga mogućnost za tumačenje profilisanog dodatka na temenu jeste da se ovde radi o sumarno izvedenom krobilosu (krobylos), koji predstavlja visoku punđu nalik čvor-mašni, koja često odlikuje frizure boginja Venere i Dijane. pre možemo svrstati u ikonografski opus Venere nego Dijane, što svedoči i najpre navedena mogućnost za tumačenje njene frizure. U pogledu datovanja, na osnovu melonen frizure popularne od vremena princeze Plautile (202-205.), žene cara Karakale, usudićemo se da predložimo prvu polovinu III veka kao najraniji period nastanka ove figurine. nije isključena mogućnost da se radi o grobnim nalazima, posebno u slučaju ženske glave jer je kult Venus Funerariae višestruko potvrđen na tlu Gornje Mezije.

Bronzana figurina Merkura, nepoznati lokalitet, III˗IV vek

Bronzana figurina Merkura, nepoznati lokalitet, III˗IV vek.

Bronzana figurina Herkula, nepoznati lokalitet, III˗IV vek.

 Bronzana posuda

Bronzana posuda u kojoj je bila pohranjena ostava rimskog srebrnog novca, lokalitet Odaje, Jablanica, II˗III vek. Donji deo posude tanjih zidova sačuvan do visine 12,3 cm, u gornjem delu promera 19,6, a na dnu 10,8 cm.

Srebrni torkves, lokalitet Pepeljara, Kupci, I˗III vek. 

Srebrni torkves, lokalitet Pepeljara, Kupci, I˗III vek. Tordirani torkves otvorenog tipa sa lukovičastim završecima.

Bronzana narukvica, lokalitet zapadno od Zalogovačke reke, Marenovo, III˗IV vek.

Bronzana narukvica, lokalitet zapadno od Zalogovačke reke, Marenovo, III˗IV vek. Verovatno potiče sa kasnoantičke nekropole. Narukvica zatvoprenog tipa izrađena od deblje bronzane žice sa sistemom za aztvaranje u obliku manjeg navoja.

Zlatna ogrlica, lokalitet Konopljara, Čitluk, Kruševac, III˗IV vek. 

Zlatna ogrlica, lokalitet Konopljara, Čitluk, Kruševac, III˗IV vek. Pronađena u okviru skromnog građevinskog objekta. Sačuvana su dva dela ogrlice, koji služe za zatvaranje, sa pripadajućim šupljim perlicama od zlatnog lima cilindričnog oblika, proširene u sredini, dužine 1 cm. Sedam perlica vezano je za kuklicu za zatvaranje, a tri perlice za deo sa alkicom za kačenje kukice. Delovi za zatvaranje ogrlice nešto su masiviji od perlica. Imaju četvrtasti presek koji se lagano sužava. Dužina dela sa kukicom je 2,2 cm, a dela sa alkicom za zatvaranje ogrlice iznosi 3,2 cm. Nedostaje središnji deo ogrlice.

Bronzano zvono, lokalitet Konopljara, Čitluk-Kruševac, III˗IV vek.

Bronzano zvono, lokalitet Konopljara, Čitluk-Kruševac, III˗IV vek. U okviru još jednog građevinskog objekta pronađena su četiri bronzana zvona. Na zvonima se uočavaju tragovi gorenja od požara kojim je uništena građevina. Na vrhu se sa spoljne strane nalazi kukica za kačenje, a unutra petlja za vešanje klatna. Visina pojedinačnih zvona bez petlje iznosi 8,7˗11,7 cm, širina na vrhu 5,5˗6,8 cm, a širina na dnu 7˗8,1 cm. Verovatno su korišćena za stočarstvo.

Bronzano zvono, lokalitet Konopljara, Čitluk-Kruševac, III˗IV vek.

Bronzano zvono, lokalitet Konopljara, Čitluk-Kruševac, III˗IV vek.

Bronzano zvono, lokalitet Konopljara, Čitluk-Kruševac, III˗IV vek.

Gvozdeni raonik, lokalitet Gradište, Puhovac, IV vek.

Narodni muzej Kruševac je u februaru 1979. godine došao u posed više sličajnih nalaza gvozdenog oruđa sa ovog lokaliteta. Simetričan raonik strelastog oblika. Dužina 74,5 cm, širina sečiva 10,3 cm, dužina sečiva 20,5 cm. Raonik je simetričnog oblika sa sečivom u vidu trougla i dugim delom pravougaonog preseka. Sa spoljne strane po širini sečiva nalazin se plastično rebro.